ประทัดใหญ่ สมุนไพรอนุรักษ์สวนปันแสน วิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรปลูกรัก

ลักษณะของประทัดใหญ่

• ต้นประทัดใหญ่ มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อนและประเทศซูรินัม ถูกนำเข้ามาปลูกและขยายพันธุ์ในประเทศไทยนานแล้ว โดยนิยมนำมาปลูกตามสวนสมุนไพรหรือสวนพฤกษชาติ[4] ต้นประทัดใหญ่จัดเป็นไม้พุ่ม ที่มีความสูงของต้นประมาณ 1.5-3 เมตร แตกกิ่งก้านมากเป็นพุ่มเตี้ย ๆ เปลือกลำต้นเรียบเป็นสีน้ำตาล ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดและวิธีการตอนกิ่ง
• ใบประทัดใหญ่ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อยประมาณ 5-7 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลับ รูปวงรี หรือรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบเป็นรูปลิ่ม สอบหรือเกือบมน ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร แผ่นใบเรียบเป็นสีเขียวสด เส้นใบเป็นสีแดง ก้านใบและแกนใบรวมเป็นสีแดงแผ่ออกเป็นครีบทั้งสองด้าน ใบอ่อนมีสีแดง
• ใบประทัดใหญ่ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อยประมาณ 5-7 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลับ รูปวงรี หรือรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบเป็นรูปลิ่ม สอบหรือเกือบมน ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร แผ่นใบเรียบเป็นสีเขียวสด เส้นใบเป็นสีแดง ก้านใบและแกนใบรวมเป็นสีแดงแผ่ออกเป็นครีบทั้งสองด้าน ใบอ่อนมีสีแดง
• ผลประทัดใหญ่ ผลออกเป็นกลุ่ม ๆ ผลย่อยมีลักษณะเป็นรูปไข่กลับ สีแดงคล้ำ

สรรพคุณของประทัดใหญ่

1. ตำรายาไทยจะใช้รากประทัดใหญ่เป็นยาขมเจริญอาหาร หรือใช้เนื้อไม้ประทัดใหญ่ 0.5 กรัม ประมาณ 4-5 ชิ้น นำมาชงกับน้ำเดือดครึ่งถ้วยแก้ว แล้วใช้รับประทานเพียงครั้งเดียวก็เป็นยาขมช่วยเจริญอาหารเช่นกัน (ราก, เนื้อไม้)
2. รากใช้ปรุงเป็นยาแก้ไข้ได้ดี (ราก)
3. เนื้อไม้ใช้ปรุงเป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย ด้วยการใช้เนื้อไม้ 4 กรัม นำมาต้มกับน้ำ 4 ถ้วยแก้วแล้วเคี่ยวจนเหลือ 2 ถ้วยแก้ว ใช้รับประทานก่อนอาหารเช้าและเย็นครั้งละ 1/4 ถ้วยแก้ว วันละ 2 ครั้ง (เนื้อไม้)
4. สมุนไพรประทัดใหญ่มีฤทธิ์ต้านเบาหวานและช่วยลดระดับไขมันในเลือดได้ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)
5. รากมีสรรพคุณในการช่วยย่อย (ราก)
6. เปลือกต้นและเนื้อไม้ มีสรรพคุณเป็นยาบำรุงน้ำย่อย ทำให้เกิดอยากรับประทานอาหาร (เปลือกต้นและเนื้อไม้)
7. เนื้อไม้นำมาสกัดเป็นยาขับพยาธิเส้นด้ายสำหรับเด็ก ด้วยการใช้เนื้อไม้ประมาณ 0.5 กรัม ประมาณ 4-5 ชิ้น นำมาชงกับน้ำเดือดครึ่งถ้วยแก้ว แล้วใช้รับประทานเพียงครั้งเดียว
8. ใบใช้เป็นยาทาผิวหนังแก้อาการคัน (ใบ)

ข้อมูลบางส่วนจาก https://medthai.com