มะตูมนิ่ม เป็นไม้ยืนต้นสูง 10-15 เมตร ใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปรี หรือรูปใบหอกปลายแหลม โคนมน ขอบหยัก ใบมีกลิ่นหอม ยอดอ่อนกินเป็นผักสดกับน้ำพริกได้ ในทางไสยศาสตร์ถือว่า ใบของมะตูมทุกชนิด ใช้ป้องกันเสนียดจัญไร ขับภูตผีปีศาจได้ ดอกเป็นสีขาวมีกลิ่นหอมแรงและหอมไกล ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด “ผล” รูปกลมรีคล้ายไข่ ผลอ่อนสีเขียว เปลือกแข็ง เมื่อผลสุกเป็นสีเหลือง และเปลือกผลจะอ่อนและนิ่มใช้นิ้วกดจะบุ๋มทันที ไม่เหมือนเปลือกผลมะตูมทั่วไป จึงถูกเรียกว่า “มะตูมนิ่ม” เนื้อในเป็นสีเหลือง มีเมล็ดจำนวนมาก รสชาติหวานหอมปนฝาดเล็กน้อย ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและตอนกิ่ง
สรรพคุณทางสมุนไพร ผลสดสุกมีรสฝาดหวานกินเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร ขับผายลมดีมาก โดยให้เอาผลสดสุก 1 ผล หรือ 2 ผล ต้มกับน้ำท่วมยาจนเดือดดื่มต่างน้ำ หรือจะดื่มแทนน้ำชาก็ได้ หรือนำไปดองเหล้าขาว 40 ดีกรี ก่อนจะดองเหล้าต้องทุบผลให้แตกอ้าผสมกับใบต้น “กำลัง 7 ช้างสาร” พอ ประมาณดื่มครั้งละ 1 แก้วก่อนอาหารเย็นและก่อนนอน จะช่วยบำรุงกำลังได้เด็ดขาดมาก รากแก้พิษฝี พิษไข้ แก้สติเผลอ รักษาน้ำดี ทางภาคเหนือใช้ทั้ง 5 รวมรากต้มน้ำดื่มแก้ปวดศีรษะได้
ข้อมูลบางส่วนจาก https://medthai.com