มะลิ สมุนไพรอนุรักษ์สวนปันแสน วิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรปลูกรัก

มะลิเป็นพรรณไม้ยืนต้น และเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก จนถึงขนาดกลางบางชนิดก็มีลำต้นแบบเถาเลื้อย ลำต้นมีความสูงประมาณ1-3 เมตร ผิวเปลือกลำต้นสีขาวมีสะเก็ดรอยแตกเล็กน้อย ลำต้นเล็กกลมแตกกิ่งก้านสาขาไปรอบ ๆ ลำต้น ใบเป็นใบเดียวแตกใบเรียงกันเป็นคู่ ๆ ามก้านและกิ่งลักษณะของใบมนป้อม โคนใบสอบเรียว ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบเป็นมันสีเขียวเข้ม ขนาดใบกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร ออกดอกเป็นช่อ ออกตามส่วนยอดหรือตามง่ามใบดอกเล็กสีขาวมีกลีบดอกประมาณ 6-8 กลีบ เรียงกันเป็นวงกลมหรือซ้อนกันเป็นชั้นแล้วแต่ชนิดพันธุ์ ขนาดดอกบานเต็มที่ประมาณ 2-3 เซนติเมตรผลเป็นรูปกลมรีเล็กเมื่อสุกจะมีสีดำภายในมีเมล็ดอยู่1เมล็ดนอกจากนี้ลักษณะของลำต้นและดอกแตกต่างกันไปตามชนิดพันธ์

 ประโยชน์

มะลินอกจากจะเก็บดอกมาร้อยเป็นพวงมาลัย ทำเป็นดอกไม้แห้ง หรือนำมาสกัดทำน้ำมันหอมระเหยแล้ว ยังสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง และในดอกมะลิมีส่วนที่เป็นน้ำมันอยู่ 0.2-0.3% ดอกมีรสเผ็ด หวาน ฤทธิ์อุ่น ส่วนรากมีรสขม ฤทธิ์อุ่น มีพิษ 
ดอก   มีสรรพคุณแก้อาการท้องร่วง ตาแดง 
ราก    เป็นยาแก้ปวด ทำให้ชา ฟันผุ ฟกช้ำ นอนไม่หลับ

สรรพคุณ

เยื่อตาขาวอักเสบ หรือตาแดง   : ดอกมะลิสดล้างให้สะอาด ต้มจนเดือด สักครู่ นำน้ำที่ได้ใช้ล้างตา

ปวดกระดูก ปวดกล้ามเอ็น       : รากมะลิสดทุบให้แหลกคั่วกับเหล้าจนร้อน ใช้พอกบริเวณที่ปวด

ปวดฟันผุ : รากมะลิตากแห้งบดเป็นผง ผสมกับไข่แดงที่ต้มสุกแล้วจนได้ยาเหนียวข้น ใส่ในรูฟันผุ

ข้อควรระวังอย่างหนึ่งคือ รากมะลิมีพิษ ไม่ควรใช้รับประทานหรืออาจใช้แต่น้อย เช่น ใช้รากมะลิสดไม่เกิน 1.5 กรัม ฝนกับน้ำใช้ดื่มแก้อาการนอนไม่หลับ

มะลิซ้อน    ดอกสด          ใช้รักษาโรคตาเจ็บ แก้ไข้ตัวร้อน แก้หวัด
               ดอกแห้ง         ใช้ปรุงเป็นสารแต่งกลิ่น
               ใบสด             นำมาตำให้ละเอียดจะช่วยรักษาแผลพุพองและแผลฝีดาษ
               ต้น               ใช้รักษาโรคคุดทะราด ขับเสมหะและนำมาฝนใช้แก้ปวด รักษาโรคร้อนในและอาการเสียดท้องหิต
               ราก               นำมาฝนใช้แก้ปวด รักษาโรคร้อนในและอาการเสียดท้อง
มะลิวัลย์     ราก               ใช้เป็นยาถอนพิษต่าง ๆ ได้ 

มะลิ... ดอกไม้สำคัญในตำรับ "เกสรทั้ง 5"

มะลิ เป็นหนึ่งในดอกไม้ที่สำคัญอย่างยิ่งในตำรับยาแพทย์แผนไทย โดยเฉพาะในสูตรยาที่มีชื่อเสียงอย่าง "เกสรทั้ง 5" ค่ะ

เกสรทั้ง 5 คืออะไร?

เกสรทั้ง 5 คือตำรับยาที่ใช้เกสรของดอกไม้ 5 ชนิดมารวมกัน ซึ่งเป็นยาที่ให้สรรพคุณทางยาในด้านการ บำรุงหัวใจ แก้ร้อนใน ดับพิษไข้ และ ทำให้จิตใจชุ่มชื่น โดยประกอบด้วย:

• เกสรมะลิ

• เกสรพิกุล

• เกสรบุนนาค

• เกสรสารภี

• เกสรดอกบัวหลวง

มะลิ... ดอกไม้แห่งธาตุเย็น

ในตำรับ เกสรทั้ง 5 เกสรของดอกมะลิมีบทบาทสำคัญอย่างมากค่ะ เนื่องจากมีรสหอมเย็นและสุขุม มีสรรพคุณในการช่วย บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น แก้กระหายน้ำ และ ดับพิษร้อน ที่เกิดขึ้นในร่างกาย มักใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการไข้ตัวร้อน หรือมีภาวะธาตุไฟกำเริบ ซึ่งเกสรมะลิจะช่วยปรับสมดุลและลดความร้อนลงได้เป็นอย่างดี

เมื่อนำมารวมกับเกสรของดอกไม้อีก 4 ชนิดในสัดส่วนที่เหมาะสม จะยิ่งเสริมฤทธิ์กัน ทำให้ตำรับยานี้มีประสิทธิภาพสูงในการบำรุงร่างกายและจิตใจอย่างครบถ้วนค่ะ

นับเป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาจากแพทย์แผนไทยที่ใช้ประโยชน์จากดอกไม้รอบตัวได้อย่างลึกซึ้งและมีคุณค่า

ข้อมูลบางส่วนจาก https://medthai.com